Tumorcel is medicijn te slim af...

...maar nu we weten hoe, kunnen we dat tegengaan

13 oktober 2011

Onderzoekers van de afdeling medische oncologie van het VUmc Cancer Center Amsterdam hebben een mechanisme ontdekt waardoor kanker ongevoelig raakt voor behandeling met medicijnen. Het blijkt dat zowel gezonde- als tumorcellen in staat zijn het medicijn suninitib op te slaan in blaasjes, waardoor het zijn werking verliest. Nu dát bekend is, is het waarschijnlijk mogelijk de tumorcel te slim af te zijn door de functie van deze blaasjes te remmen. Het onderzoek is gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Clinical Cancer Research.

De afgelopen jaren zijn veel nieuwe medicijnen tegen kanker ontwikkeld die gericht zijn op het remmen van de groei van tumorcellen of het remmen van de bloedvatvorming. Deze nieuwe medicijnen worden tyrosine-kinaseremmers genoemd. Een van de meest succesvolle TK-remmers is sunitinib, ingezet voor de behandeling van onder andere nierkanker. Echter, na verloop van tijd, meestal binnen een jaar, ontstaat altijd ongevoeligheid (resistentie) tegen dit medicijn, en moet de behandeling gestopt worden.

Het onderliggende mechanisme van deze resistentie tegen suntinib lijkt nu te zijn opgehelderd. Onderzoeker Kristy Gotink van de onderzoeksgroep van prof.dr. Henk Verheul, medisch oncoloog, vond dat cellen resistent worden tegen suninitib doordat ze het medicijn in steeds grotere hoeveelheden opslaan in kleine blaasjes. Deze zogenaamde lysosomen bevinden zich in cellen, zowel gezonde- als tumorcellen, waardoor het medicijn zijn remmende werking niet meer in de tumorcel zelf kan uitvoeren. Dit mechanisme van resistentie blijkt van voorbijgaande aard, aangezien de resistentie en ook het aantal blaasjes weer afneemt nadat de behandeling is gestopt.

De resultaten van dit onderzoek zijn zeer belangrijk voor patiënten die met sunitinib worden behandeld. De onderzoekers verwachten namelijk dat het mogelijk is om de vorming van de blaasjes tegen te gaan, waardoor de resistentie voorkomen kan worden. Bovendien is het aannemelijk dat een behandelpauze nuttig kan zijn voor patiënten met tumoren die ongevoelig zijn geworden voor sunitinib. Tijdens de behandelpauze neemt het aantal blaasjes en de resistentie weer af, en kan na enige tijd opnieuw succesvol worden gestart met het medicijn.

De onderzoekers hopen dat de overleving van patiënten met nierkanker in een vergevorderd stadium hiermee verder verbeterd kan worden. Daarnaast is het goed mogelijk dat dit resistentiemechanisme ook zo kan werken bij andere medicijnen van hetzelfde type. Hiernaar is inmiddels vervolgonderzoek gestart.
Lees hier het artikel in Clinical Cancer Research.

Noot voor de redactie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de dienst communicatie van VU medisch centrum, Caroline Arps (020) 444 3444 , fax (020) 444 3450. Persberichten van VU medisch centrum kunt u lezen op www.VUmc.nl/journalisten .